స్టాఫ్ & సమావేశాలు

విద్యా హక్కు చట్టం 2009

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua.

Full Staff Directory

భారత రాజ్యాంగం (ఎనభై ఆరవ సవరణ) చట్టం, 2002 భారత రాజ్యాంగంలో ఆర్టికల్ 21A ను ఆరు నుండి పద్నాలుగు (6-14) సంవత్సరాల వయస్సు గల పిల్లలందరికీ “ఉచిత మరియు నిర్బంధ విద్య” ను ప్రాథమిక హక్కుగా తప్పనిసరి చేసింది. దీనిని చట్టము ప్రకారం నిర్ణయించవచ్చు. ఆర్టికల్ 21A క్రింద చట్టాన్ని సూచించే “ఉచిత మరియు నిర్బంధ విద్య” కు విద్యా హక్కు (ఆర్‌టిఇ) చట్టం, 2009 అనగా, “ఒక అధికారిక పాఠశాలలో సంతృప్తికరమైన మరియు సమానమైన నాణ్యత గల, పూర్తి సమయం, ప్రాథమిక విద్యను అందించవలసిన అవసరం ప్రతి బిడ్డకు హక్కు ఉంది.” విద్యా హక్కు చట్టము కొన్ని ముఖ్యమైన నిబంధనలు మరియు ప్రమాణాలను సంతృప్తిపరుస్తుంది.

భారత రాజ్యాంగములోని ఆర్టికల్ 21A మరియు విద్యా హక్కు చట్టం 1.04.2010 నుండి అమల్లోకి వచ్చింది. విద్యా హక్కు చట్టం యొక్క శీర్షిక ‘ఉచిత మరియు నిర్బంధ’ అనే పదాలను కలిగి ఉంటుంది. ‘ఉచిత విద్య’ అంటే, ప్రభుత్వం మద్దతు ఇవ్వని పాఠశాలలో అతని లేదా ఆమె తల్లిదండ్రులచే ప్రవేశించబడిన పిల్లవాడు తప్ప, ఏ ఇతర పిల్లవాడు, ఎలాంటి రుసుము లేదా ఛార్జీలు లేదా ఖర్చులను చెల్లించాల్సిన బాధ్యత ఉండదు.

అతడు లేదా ఆమె ప్రాథమిక విద్యను అభ్యసించడం మరియు పూర్తి చేయడం, 6 నుండి 14 సంవత్సరాల వయస్సు గల పిల్లలందరికీ ప్రవేశం, హాజరు మరియు ప్రాథమిక విద్యను పూర్తి చేయడం మరియు నిర్ధారించడం, ప్రభుత్వం మరియు స్థానిక అధికారులపై ‘నిర్బంధ విద్య’ అనేది ఒక బాధ్యత. దీనితో విద్యా హక్కు చట్టం యొక్క నిబంధనలకు అనుగుణంగా, రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 21A లో పేర్కొన్న విధంగా ఈ ప్రాథమిక పిల్లల హక్కును అమలు చేయడానికి కేంద్ర మరియు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలపై చట్టపరమైన బాధ్యత వహించే హక్కుల ఆధారిత చట్రానికి భారతదేశం ముందుకు వచ్చింది.

విద్యా హక్కు చట్టం – ప్రధాన అంశములు

పొరుగు పాఠశాలలో ప్రాథమిక విద్య పూర్తయ్యే వరకు “ఉచిత మరియు నిర్బంధ విద్య” పిల్లల యొక్క హక్కు.

ప్రవేశం లేని పిల్లవాడిని వయస్సు తగిన తరగతికి చేర్చడానికి విద్యా హక్కు చట్టము నిబంధనలు చేస్తుంది.

ప్రతి పాఠశాల విద్యార్థి ఉపాధ్యాయ నిష్పత్తిని రాష్ట్ర లేదా జిల్లా లేదా బ్లాక్‌కు సగటున కాకుండా, ఉపాధ్యాయుల హేతుబద్ధమైన విస్తరణకు విద్యా హక్కు చట్టం అందిస్తుంది, తద్వారా ఉపాధ్యాయ పోస్టింగ్‌లలో పట్టణ మరియు గ్రామీణ అసమతుల్యత లేదని నిర్ధారిస్తుంది.

పది సంవత్సరములకు ఒక సారి జరిగే జనాభా లెక్కలు, స్థానిక సంస్థలు, రాష్ట్ర శాసనసభలు మరియు పార్లమెంటుకు ఎన్నికలు మరియు విపత్తుల ఉపశమనం కొరకు వినియోగించే సేవలుకు తప్ప, మిగతా ఇతర ఏ విధులలోనూ, భోధనేతర (విద్యాయేతర) పనుల కోసం ఉపాధ్యాయుల సేవలను వినియోగించడం విద్యా హక్కు చట్టము ప్రకారము నిషేదించబడినవి.

విద్యా హక్కు చట్టము ప్రకారము ఈ క్రింద పేర్కొన్నవి నిషేడించబడినవి.

(ఎ) పిల్లలను శారీరక శిక్ష మరియు మానసిక వేధింపులను నిషేధిస్తుంది;

(బి) పిల్లల ప్రవేశానికి స్క్రీనింగ్ విధానాలు;

(సి) క్యాపిటేషన్ ఫీజు;

(డి) ఉపాధ్యాయుల ప్రైవేట్ ట్యూషన్,

(ఇ) గుర్తింపు లేకుండా పాఠశాలలను నడపడం,

విద్యా హక్కు చట్టము రాజ్యాంగంలో పొందుపరచబడిన విలువలకు అనుగుణంగా పాఠ్యాంశాల అభివృద్ధికి మరియు పిల్లల యొక్క సమగ్ర అభివృద్ధిని నిర్ధారిస్తుంది, పిల్లల జ్ఞానం, సంభావ్యత మరియు ప్రతిభను పెంపొందించుకోవడం మరియు పిల్లలను భయం, గాయం మరియు ఆందోళన లేకుండా చేస్తుంది. పిల్లల స్నేహపూర్వక మరియు పిల్లల కేంద్రీకృత అభ్యాస వ్యవస్థను ప్రోత్సహిస్తుంది.

‘నిర్బంధ విద్య’ అంటే ఉచిత ప్రాథమిక విద్యను అందించడానికి తగిన ప్రభుత్వం యొక్క బాధ్యత మరియు ఆరు నుండి పద్నాలుగు సంవత్సరాల వయస్సు గల ప్రతి బిడ్డకు తప్పనిసరి ప్రవేశం, హాజరు మరియు ప్రాథమిక విద్యను పూర్తి చేయడం వంటివి నిర్ధారిస్తాయి. ‘ఉచిత’ అంటే ప్రాథమిక విద్యను అభ్యసించడం మరియు పూర్తి చేయకుండా అతన్ని లేదా ఆమెను నిరోధించే ఎలాంటి రుసుము లేదా ఛార్జీలు లేదా ఖర్చులు చెల్లించటానికి ఏ పిల్లవాడు బాధ్యత వహించడు.

“ఉచిత మరియు నిర్బంధ విద్య” ను అందించడంలో తగిన ప్రభుత్వాలు, స్థానిక అధికారం మరియు తల్లిదండ్రుల విధులు మరియు బాధ్యతలను విద్యా హక్కు చట్టము నిర్దేశిస్తుంది. కేంద్ర మరియు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల మధ్య ఆర్థిక మరియు ఇతర బాధ్యతలను పంచుకుంటుంది.

విద్యా హక్కు చట్టము విద్యార్థి ఉపాధ్యాయ నిష్పత్తులు (PTR), భవనాలు మరియు మౌలిక సదుపాయాలు, పాఠశాల పని దినాలు, ఉపాధ్యాయ పని గంటలు వంటి వాటికి సంబంధించిన నిబంధనలు మరియు ప్రమాణాలను సూచిస్తుంది.

విద్యా హక్కు చట్టము ప్రకారము తగిన శిక్షణ పొందిన ఉపాధ్యాయుల నియామకాన్ని జరపాలి. అనగా అవసరమైన ప్రవేశం మరియు విద్యా అర్హతలు కలిగిన ఉపాధ్యాయులును మాత్రమే ఎంపిక చేయాలి.